САН ҚЫРЛЫ ӨНЕР ИЕЛЕРІ

Ибраева Райхан Жұмабайқызы

Адамзатпен бірге жасасып, оның жанына рухани азық беріп келе жатқан өнердің үлкен бір өзекті саласы - театр. Сол өнердің құдіретін ерте танып, өмірінің мәніне, тағылымды тағдырына айналдырған жанның бірі - ҚР «Құрмет» орденінің иегері, актриса Ибраева Райхан Жұмабайқызы.

1972 жылы М.С.Щепкин атындағы Мәскеу Жоғары театр училищесінің актерлік факультетін бітіріп, осы жылы жаңадан құрылған Торғай облыстық қазақ музыкалық-драма театрының іргетасын қалаушылардың бірі болып (қазіргі С.Қожамқұлов атындағы Жезқазған театры) еңбек жолын бастап, театрмен бірге жасасып келе жатқан айтулы сахна шебері осы жылдар ішінді талантты актриса болумен қатар, қаламы ұшқыр, жас ұрпаққа танымдық- тәрбиелік мәні зор пьесалардың авторы ретінде де танылды. Актриса драмтургияға қалай келді?

Сонау тоқсаныншы жылдардағы тоқырау өмірдің бар саласын қамтығаны мәлім. Күнкөріс көзінен айырылған ел базар жағалап кетсе, бұл қиындық театрды да айналып өтпеді. Репертуар жұтаң, балаларға арналған спектакль, оны қоятын режиссер жоқ. Өскелең ұрпақтың тәрбиесі мен театр тағдырына алаңдаған Райхан Жұмабайқызы осы кезде қолына қалам алды. Балаларға арналған алғашқы туындысы - «Алтын айдарлы бала» пьесасы осылайша дүниеге келді, одан кейін «Сиқырлы кітап» және т.б. шығармалары сәтімен жалғасты. Өзі жазып, «тәуекел деп» өзі қойған спектакльдерін көрермен өте жылы қабылдады.

Райхан Ибраеваның пьесалары негізінен балалар мен жастар тәрбиесіне арналған.Оның шығармаларының қайнар көзі қазақтың аңыз, ертегілері болумен қатар, өзінің ұшқыр қиялы, өмірлік тәжірибесі негізінде дүниеге келген шығармалар да баршылық. Автор «Алпамыс батыр», «Шаншар патша» , «Бәйтерек», «Таңғажайып саяхат» және т.б. шығармаларында қоғамның болашағын жасаушы ұрпақтың жанына адамгершілік асыл қасиеттерді сіңіріп, ұлтжанды азамат болып өсулеріне баса мән береді. Соның нәтижесінде 2007 жылы «Алпамыс батыр» ертегісі үшін Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің музыкалық және драмалық шығармаларға жариялаған конкурста мемлекеттік грантқа ие болса, 2009 жылы «Бәйтерек» ертегісі ҚР патриоттық шығармаларға арналған конкурсында 1 орынға ие болды.

Ал «Махаббат пен кесапат», «Қадір таңы» бүгінде қоғамды алаңдатып отырған өзекті мәселелер – ішімдік пен нашақорлық, «жеңіл жүріс» сияқты жат іс-әрекеттерді өзек ете отырып, одан аулақ болуға үндейді. Шығармалары бүгінгі өмірді шыншыл бейнелеуімен құнды.

Р. Ибраева кейінгі жылдары аудармамен айналысып, шетел классикасының озық үлгілерін қазақ тіліне аударып ұсынып жүр. Олардың қатарында Э.Э.Шмиттің «Тәңірге хат», «Екі дүние ортасындағы мейманхана», В.Красногровтың «Естен кетпес сабақ», А.Коровкиннің «Тәтелер», Н.Птушкинаның «Кешікпе, махаббат!», Робер Томаның «Тор» және т.б. шығармалары бар. Аудармаларының тілі жатық, ойы көркем.

Кітап көпшілік оқырманға, өнер сүйер қауымға арналған .

История